BAGER KOJI ŽIVOT ZNAČI

Odlučnost u borbi protiv vodene stihije koja je do danas ostala jedan od presudnih faktora u formiranju izgleda njihove zemlje, kao i samog njihovog karaktera, Holanđani su prvi put pokazali u XVI veku. Godine 1597. konačno su uspeli da se izbore sa stalnim prodiranjem mora i plavljenjem okoline današnje opštine Zejpe, podigavši brane i uspešno isušivši zemljište. To je bio samo početak, a višestoletni trud se danas ogleda u ogromnoj, ljudskom rukom stvorenoj površini, izmenjenoj geografiji, kao i činjenici da u Holandiji gotovo da nema kvadratnog metra izvorne prirode. More je tako pretvoreno u jezero, jezero u zemlju, zemlja u poljoprivrednu površinu, sportske terene, naselja, a u oblasti isušivanja zemljišta holandske firme se danas nalaze na samom svetskom vrhu.

Maketa budućeg holandskog ostrva

Jedna od bitnih odrednica ciljeva ka kojima holandski građanin stremi je pojam korisnog, formiran još u devetnaestovekovnoj učmalosti usled preokupiranosti poslom i novcem sa jedne strane i svešteničke poezije i romantizma sa druge strane, koji su izazvali zakasneli prodor realizma i drugih -izama praćenih ogromnim kulturnim revolucijama. Da se razumemo, Holandija prosto kipi od svetski priznatih umetnika i umetničkih dela, onih starih nekoliko vekova, a i onih novijeg datuma, ali svega toga ne bi bilo da se ona prethodno nije odbranila od nadiruće vode, razvila ekonomski i tako ušuškala sebi život između brana, nasipa i kanala.

Novo doba, nove ideje

Jedino što Holanđani pre četiri veka nisu mogli da predvide kako će svet danas izgledati - sa jakim fabričkim, nuklearnim i drugim postrojenjima, efektom staklene bašte, povećanim ozonskim rupama, topljenjem polova i neočekivano brzim nadiranjem vode - te se nisu nadali da će njihov mukotrpni rad niko drugi do njihovi naslednici baciti u vodu. Bukvalno. U skladu sa današnjim mogućnostim, međutim, nađeno je ne samo korisno nego i umetnički obojeno rešenje - Holanđani planiraju izgradnju veštačkog ostrva u obliku lale, uz samu obalu Severnog mora. Krajem prošle godine su se širom planete pročule glasine u vezi sa ovim pitanjem, ali o njemu se u Kraljevini Holandiji već duže vreme raspravlja. Konačna odluka o izvodljivosti plana trebalo bi da se donese do kraja 2008. Novembra prošle godine je, naime, član Donjeg doma hrišćansko-demokratske partije, Joup Atsma, nastupio nešto agresivnije i konačno pokrenuo raspravu unutar holandskog Parlamenta o izgradnji ostrva.

Atsma je tom prilikom zatražio da se sprovede zvanična istraga o neophodnim uslovima za izgradnju džinovskog poldera u jednom delu Severnog mora, na koje Holandija izlazi, površine od 50.000 do 100.000 hektara. Poređenja radi, Severoistočni polder, podignut na današnjem jezeru Ejsel, nastalom pregrađivanjem Južnog mora (koje je zalazilo duboko u teritoriju Holandije) 34 kilometara dugačkom branom Afsleutdejk, danas zauzima površinu od 48.000 hektara, iliti 460 kvadratnih kilometara. Ostrvo u obliku lale bi dakle moglo biti čak duplo veće, te bi Holanđani još jednom prevazišli sami sebe, koliko god to u prvoj polovini dvadesetog veka, kad su obavljani radovi oko izgradnje Afsleutdejka i podizanja poldera, delovalo nemoguće.

Skup biznis

Pomenuta brana danas inače služi i bržem kopnenom saobraćaju ostvarenom između holandskih provincija (sa izuzetkom železničke pruge koja je mesto ustupila autoputu), a na Severoistočnom polderu prema popisu od 1. jula 2006 godine živi 45.835 stanovnika. Novo ostrvo bi jednoj od najgušće naseljenih zemalja sveta takođe smanjilo problem prenaseljenosti, ali stručnjaci mu predviđaju još veću namenu u zaštiti obale od vodene stihije. Pokrenuta istraga bi trebalo da približno odredi moguće troškove ovakvog jednog projekta, a već se javljaju oni koji mu ne predviđaju blistavu budućnost s obzirom na činjenicu da ni jedan od ranijih planova za dobijanje zemljišta u Severnom moru nije ostvaren. Predviđeni troškovi su bili prosto previsoki. Novu inicijativu pokrenula je Inovativna platforma zajedno sa holandskim premijerom Janom Pejterom Balkenendeom.

Neophodnost ovakvog jednog projekta hrišćansko-demokratska stranka potvrđuje računicom koju je sama izvela: tokom narednih godina će izgradnja stambenih objekata, firmi, auto i železničkih puteva progutati oko 90.000 hektara raspoloživog zemljišta u Holandiji. Na proširenje prirodnih površina (u ovom slučaju ljudskom rukom stvorenih prirodnih površina), poljoprivredu i rekreaciju bi trebalo da otpadne još nekih 200.000 hektara. To same po sebi jesu brojke koje teraju na razmišljanje, ali nule na novčanicama su od uvek bile od presudnijeg značaja, tako da planirani projekat, sve do izjašnjenja zainteresovanih firmi i ostalih, ostaje krajnje neizvestan.

Majstori za pravljenje ostrva

Izgradnja ostrva atraktivnog izgleda u svakom slučaju ne bi predstavljala novinu za holandske preduzetnike. Podizanju čuvenih ostrva u obliku palme u Dubaiju (Ujedinjeni Arapski Emirati) doprinela je među ostalima holandska firma Fan Ourd koja se bavi bagerisanjem morskog dna, dobijanjem zemljišta i radovima na površini mora (Van Oord Dredging and Marine Contractors), a jedna je od najboljih u toj oblasti. Nastala je 1868. godine fuzijom tri posebna preduzeća već dokazane svetske slave a danas poseduje poslovnice u više od dvadeset zemalja širom sveta. Posao u Dubajiu delila je između ostalih i sa svojim susedima, belgijskom firmom Jan de Nul (Jan de Nul Group), takođe velike svetske reputacije, a prema nekim kriterijumima najveće. Jan de Nul poseduje, zapravo, najmoderniju flotu sa sve mega bagerom „Vasko de Gama“, ima godišnji obrt od oko 800 miliona evra, oko 3.000 zaposlenih, kancelarije, sa sedištem u Luksemburgu, u preko dvadeset zemalja sveta. Pored dve već pomenute u stalnoj trci su još holandska firma Boskalis (Koninklijke Boskalis Westminster NV) i belgijska Deme (Dredging, Environmental and Marine Engineering), a od većih projekata valja još pomenuti aerodrom u Hongkongu podignut na veštačkom ostrvu, kao i ostrva u obliku kontinenata, čija se izgradnja tek očekuje.

Belgijski bager na radu u Singapuru

Da li će neka od ovih firmi biti zaslužna i za izgradnju ostrva u obliku lale, ta odluka tek treba da se donese, a u skladu sa budžetom Kraljevine Holandije. U svakom slučaju, Holanđani su se već pokazali spremni na sve kad ih na to muka natera, zašto ne bi i sad. A pored atraktivnog prizora koje bi nam ostrvo pružilo (sa satelitskog snimka), nešto stambenog prostora i zelene površine, imalo bi funkciju znatno bitniju od pukog širenja turizma, kakav je slučaj sa Ujedinjenim Arapskim Emiratima.