Ukrajinska kriza: test za Bugarsku
Od svih zemalja EU, Bugarska je istorijski i kulturno najbliža Rusiji i zato je ukrajinska kriza veliko iskušenje za našeg istočnog suseda
Poznato je, ne samo među istoričarima, da nijedna zemlja EU nije toliko biliska sa Rusijom kao što je to Bugarska. Dok se ostale postkomunističke zemlje Istočne Evrope, koje su pripadale sovjetskom bloku, gotovo utrkuju u okviru NATO u izražavanju straha od Rusa i njihove “ponovne okupacije”, u Bugarima Rusi i dalje imaju prijatelje.
Rusija je bila ključni faktor u oslobađanju Bugarske u 19. veku od Turaka a potom su najtešnje veze dve zemlje imale u komunističkom periodu kada je Bugarska smatrana za najvernijeg prijatelja Moskve i saveznika u Varšavskom paktu. Od 2007. je, međutim, Bugarska u Evropskoj uniji pa je zato sadašnje kriza odnosa između EU i Rusije zbog Ukrajine, kako to kvalifikuje Rojters, “najstroži test lojalnosti Bugara Uniji”.
Varna, "crnomorska prestonica" Bugarske gde bi trebalo da se završi podmorska trasa Južnog toka kroz Crno more, od Rusije do Bugarske
Brisel je Rusiji, kao odgovor na aneksiju Krima, uveo sankcije za koje je glasala i Bugarska. Zbog ovih događaja su potom zamrznuti pregovori o realizaciji projekta gradnje novog ruskog gasovoda Južni tok koji će po dnu Crnog Mora ići od Rusije do Bugarske a potom kroz Srbiju i Mađarsku dalje prema drugim zemljama Unije. Za Rusiju je od ključnog značaja jer zaobilazi Ukrajinu kroz koju prolazi nekoliko gasovoda za Evropu i transportuje se najveći deo ruskog plina, namenjenog Evropi. Taj transport je, međutim, ugrožen zbog sve lošijh odnosa Moskve i Kijeva s kojim je EU nedavno potpisala Sporazum o pridruživanju. Zbog natezanja između Kijeva i Moskve, evropske zemlje (među njima i Bugarska i Srbija) koje se snabdevaju preko ruskih gasovoda u Ukrajini, ostale su bez tog gasa nešto duže od mesec dana, u zimu, na početku 2009.
Bugarska je ključna i nezamenljiva zemlja u projektu Južnog toka i ima jak interes da se nastavi rad na projektu. Šef Evropske komisije Žose (Jose) Manuel Barozo (Barroso), koji je požurio da projekat proglasi “politički mrtvim”, obratio se tim povodom pismom bugarskoj vladi, tražeći od nje da bude “veoma obazriva” i da ne potkopava “jedinstevnu liniju podrške Ukrajini”. U tom pismu je napisao čak i da ima Bugara “koji su, u stvari, ruski agenti”.
Bugarska vlada, kojom dominiraju socijalisti, našla se u delikatnoj sitiuaciji. Vlada, međutim, zavisi od podrške nacionalističke stranke Ataka koja joj preti obaranjem ako ne spreči da Unija usvoji nove sankcije protiv Rusije.
Slovenska Bugarska, u kojoj se kao i u Rusiji piše ćirilicom, a većinski bugarski narod je pravoslavan, uvozi oko 85 posto gasa iz Rusije. Rusi su u Bugarskoj najbrojniji turisti koji se u ovoj zemlji Evrope, bez sumnje, najviše, uz Srbiju, osećaju dobrodošlim.
