DOBRA I LOŠA KRVOPROLIĆA

Decenije pretnji i podmićivanja, ekonomskih sankcija, subverzija, terorizma, agresije i okupacija pokazuju kontinuitet politike američke elite. Nije ništa manje impresivan kontinuitet koji se može uočiti i u načinu na koji ovu politiku shvata ta elita, intelektualci bliski vlasti i mediji koji dnevno izveštavaju o njoj, i promišljaju ili ignorišu njene posledice.

Američko carstvo vojnih baza

Dok su i glavni saveznici i glavni protivnici Sjedinjenih Američkih Država u Evropi i Aziji razoreni tokom Drugog svetskog rata, Amerika koja nije pretrpela nikakvu neposrednu štetu, izašla je iz rata sa vodećom ekonomskom, političkom i vojnom pozicijom – „50% svetskog bogatstva, a samo 6.3% svetskog stanovništva“, prema čuvenom posleratnom bilansu koji je sastavio Džordž Kenan početkom 1948. godine u ime Odeljenja za političko planiranje američke vlade. Američka administracija tačno je prepoznala šta znači ova prednost bez presedana, i počela da kreira politiku koja bi „služila da SAD zadrže povlašćeni položaj“, agresivno težeći da iskoriste svoje prednosti na svaki mogući način. Američki „vojno-industrijski kompleks“ (koji je pomenuo Ajzenhauer u januaru 1961.), sada već u sedmoj deceniji svog postojanja, koji dobija svaki drugi dolar potrošen u vojne svrhe u celom svetu, i američko carstvo vojnih baza koje obuhvata veći deo globusa, uključujući pokretne baze koje obezbeđuju snage njenih nosača aviona i nuklearne i konvencionalne mogućnosti konstantno rastućeg NATO bloka, odražavaju i podržavaju ovaj napor da se prodube i prošire prednosti koje su SAD stekle tokom rata.

Kako bi održale globalnu strukturu nejednakosti, služeći interesu svojih transnacionalnih korporacija koje su težile da prošire poslove u inostranstvu, SAD su morale da se suoče sa brojnim nacionalističkim pobunama naroda u bivšim kolonijama koji su tražili nezavisnost, samoopredeljenje i bolji život. Težeći ovom kontrarevolucionarnom cilju, SAD su se redovno svrstavale uz lokalnu vojnu i bivšu kolonijalnu kompradorsku elitu da bi se oduprle pretnjama, kao što je ona koju Savet za nacionalnu bezbednost određuje kao „zahtev za trenutno poboljšanje niskog životnog standarda naroda.“ Ovaj cilj i ova percepcija „pretnje“ objašnjava američku podršku nizu diktatura, na primer na Tajlandu, u Južnoj Africi i Nigeriji, kao i velikom broju polufašističkih „država nacionalne bezbednosti“ u Latinskoj Americi.

Kao što je odavno primećeno, ove antidemokratske države okrenute torturi poboljšavaju „klimu za investiranje“ tako što razjedinjuju narod koji ostaje prestrašen i bez političkih opcija. Kada bi lokalni diktatori propali, usledila bi direktna američka vojna intervencija. Posledice su često bile ljudska i materijalna razaranja monumentalnih razmera, kao u slučajevima Vijetnama ili u novije vreme, Avganistana i Iraka. Prema jednoj proceni, SAD su izvršile „vrlo ozbiljne“ vojne intervencije u bar dvadeset devet različitih zemalja u periodu od 1945. do 2009. godine.

Imunitet od medjunarodnog prava

Naravno, zvanični razlog ove nazadne i bezobzirne spoljne politike nije bio pospešivanje klime za investiranje, a još manje gušenje domorodačkih zahteva za viši životni standard naroda Trećeg sveta – iako je otvaranje tržišta u inostranstvu cilj koji se usput uklapa u ideološke principe. Umesto toga, preovlađujuća retorika zvaničnika, intelektualaca bliskih vlasti i medija uvek je bila retorika „državne bezbednosti“ i „sovjetske pretnje“, tipična za sistem propagande Hladnog rata, protiv koje su narodi, države i celi kontinenti imali potrebu za zaštitom koju su samo Sjedinjene Američke Države mogle da pruže. Na ovu „pretnju celokupnoj bezbednosti u vidu ljudi iz Kremlja“ (Kenan) redovno se pozivalo, čak i kada je to bilo neprikladno do apsurda, kao u slučaju rušenja demokratskih vlada Muhameda Mosadeka udarom CIA u Iranu 1953. i Jakoba Arbenca u Gvatemali plaćeničkom invazijom koju je naredila Amerika 1954. Ova navodna „pretnja“ bila je od pomoći u ovim i drugim slučajevima, i postala veoma institucionalizovan refleks posleratnog doba, sve do početka devedesetih godina. Potpomagala je rutinsku demonizaciju bilo koje mete američke vlade i široko rasprostranjeno verovanje ove zemlje u sopstvenu „izuzetnost“, moralnu superiornost i potpuni imunitet od međunarodnog prava. Ishod je bio legalizovanje svega što SAD odluče da urade na području spoljne politike, ma koliko brutalan i zločinački taj izbor bio. Otuda, takođe, skoro neograničen kapacitet medija i intelektualne elite, kao i široke javnosti, da progutaju sve što podržava Amerika – terorizam, agresiju, zločine protiv čovečnosti, pa čak i genocid.

Upravljanje zločinima

Autori su prihvatili kao očiglednu i lako dokazivu istinu da su SAD „kao rezultat svog dominantnog položaja i sveobuhvatnih kontrarevolucionarnih napora, bile najvažniji pojedinačni podstrekač, organizator i moralna i materijalna potpora teških krvoprolića u godinama posle Drugog svetskog rata“. Takođe su shvatili kao očigledno i dokazivo to da su se američki zvaničnici, uz pomoć medija i intelektualaca bliskih vlasti, angažovali u „upravljanju zločinima“, stvarajući tok propagande koji skreće pažnju sa nasilja koje organizuje i odobrava Amerika na nasilje njenih neprijatelja. Tako postoje dobra i loša krvoprolića – ona koja se mogu ignorisati, i ona na koja se treba sa zgražavanjem usredsrediti.

U skladu sa tim, za osnovu ove studije uzeta je podela na četiri kategorije krvoprolića: konstruktivna, benigna, zlikovačka i mitska (potkategorija zlikovačkih). Krvoprolića koja su počinile same Sjedinjene Američke Države, ili koja doprinose njihovim neposrednim i krupnim interesima jesu konstruktivna; ona počinjena od strane saveznika ili klijenata su benigna; a ona koja su izvršile države koje su meta Amerike zlikovačka su, odnosno mitska. Očigledno, upotreba ovih termina delom je ironična a delom ozbiljna. Uprkos tome, studija je imala za cilj da razotkrije nešto suštinsko, ali neizrečeno, o politici krvoprolića i podlosti koja se vezuje samo za neka od njih, odnosno kako američka vlada i mediji procenjuju krvoprolića, s obzirom na to ko je odgovoran za njihovo izvršenje.

Vodeći mejnstrim eksperti za „genocid“ i masovne zločine i danas brižljivo izbegavaju da razmatraju američke napade na Indokinu, kao i indonežanske masakre u toj zemlji 1965–1966, kao što izostavljaju i ubistva i razaranja koja su proistekla iz američkih i NATO agresija prošle decenije.

Delo „Problem iz pakla”: Amerika i doba genocida, za koje je Samanta Pauer dobila Pulicerovu nagradu 2003. godine u kategoriji dokumentaraca, sadrži samo jednu rečenicu o Indoneziji, u potpunosti ignorišući masovno ubijanje 1965–1966, spominjući samo njenu invaziju i okupaciju Istočnog Timora 1975. i kasnije. Pauerova piše da je Indonezija usmrtila „između sto i dvesta hiljada civila“ u Istočnom Timoru; zatim dodaje, netačno, da su „Sjedinjene Američke Države gledale na drugu stranu“, kada su zapravo SAD, kao i njihovi britanski i australijski saveznici, snabdevali oružjem i diplomatski zataškavali indonežansku krvavu kampanju koja je trajala skoro četvrtinu veka (1975–1999). Pauerino površno razmatranje američkih ratova u Vijetnamu i Kambodži, kao i masovnog ubijanja u obe zemlje, pojavljuje se samo u poglavlju posvećenom životu u Kambodži pod Crvenim Kmerima, gde se usput pominje da su „američki B-52 bombarderi ubili na desetine hiljada civila“ i „indirektno pomogli jačanje monstruoznog režima“. Može se primetiti da je za Pauerovu „monstruozni režim“ onaj koji je došao nakon što su bombarderi ovog drugog režima „ubili desetine hiljada civila“ – ali nijedan negativan pridev nije upotrebljen za režim koji je poslao te bombardere sa druge strane planete.

Zločini rata, delo autora Roja Gatmana i Dejvida Rifa, nema nijednu odrednicu za Vijetnam ili Indoneziju; i ni pod jednom od sedam odrednica ovog enciklopedijskog toma (Vođenje rata, Agresija, Zločini protiv mira, Zločini protiv čovečnosti, Genocid, Sistematsko silovanje i Ratni zločini) ne pojavljuje se primer iz američko-vijetnamskog rata ili indonežanskog rata protiv sopstvenog seoskog stanovništva. Umesto toga, pod stavkom „Kambodža“, Sidni Šanberg (bivši novinar Njujork tajmsa i glavni junak holivudskog filma Polja smrti) obaveštava čitaoce o „velikoj ironiji“ koja je proistekla iz američkog rušenja kambodžanskog princa Sihanuka 1970, i iz masovnog bombardovanja koje se završilo kopnenom invazijom. On ne govori o smrti i uništenju koje su ove akcije prouzrokovale, već samo o dolasku Crvenih Kmera, koji su bili „raznolika skupina neefikasnih gerilskih grupa od najviše tri do pet hiljada ljudi“ kada su Amerikanci počeli da bombarduju Kambodžu šezdesetih godina, da bi posle prerasli „u ubilačku silu od sedamdeset do sto hiljada ljudi koji su preplavili Pnom Pen pet godina kasnije...“


Mi Laj je selo u Južnom Vijetnamu gde su 1968. godine, prema rezultatima istrage
koju je sprovela američka administracija, vojnici SAD ubili 364 civila, a na
spomeniku žrtvama masakra nalazi se 504 imena

Isto tako, delo Ratni zločini autora Arijeha Nejera malo govori o američkoj agresiji prema Vijetnamu ili Kambodži i ne govori ništa o indonežanskim poljima smrti. Nejer piše o Vijetnamu samo kao o pozornici na kojoj se na kraju odigrao masakr u Mi Laju 1968. Džefri Robertson (advokat međunarodnog prava i bivši apelacioni sudija Specijalnog suda Ujedinjenih nacija za Sijera Leone) u svojoj analizi „Trideset neslavnih godina“, nakon usvajanja Univerzalne deklaracije o ljudskim pravima (1949), Konvencije o genocidu (1948) i četiri Ženevske konvencije (1949), tretira dvadesetogodišnji vijetnamski rat kao ništa više do „žalosne američke greške da podrži surovog katoličkog diktatora Ngoa Din Dijema“ – mada, kao i Nejer, i Robertson spominje „da je nekoliko ratnih zločina“ kao što je Mi Laj „postalo predmet istrage“.

Kristijana Amanpur, glavna inostrana dopisnica Si-En-En-a, takođe je ignorisala Vijetnam i Indoneziju u svom dokumentarcu s početka 2008, Vrišti krvavo ubistvo (Scream Bloody Murder), posvećenom istraživanju „genocida širom sveta“. Ali Amanpurin „svet“ je limitiran na politički prihvatljive slučajeve, zlikovačke genocide – Nemačka pod nacistima, Kambodža pod Crvenim Kmerima, Irak pod Sadamom Huseinom, Bosna i Hercegovina od 1992. do 1995, Ruanda 1994. i Darfur ove decenije. Vijetnam i Indonezija nisu bili pomenuti kao specifični slučajevi ni u izveštaju Snaga za sprečavanje genocida koje je osnovala Amerika – Sprečavanje genocida iz 2008. godine.

Konstruktivna krvoprolića

Ukratko, beskrajna polja smrti u Vijetnamu i Indoneziji, koja su pripadala kategoriji konstruktivnih genocida 1973, ostaju i danas čvrsto u toj kategoriji, a ostale tri kategorije krvoprolića i danas se primenjuju sa istom pristrasnošću i surovošću, kao što ćemo u nastavku opisati. Pošto su počinioci ovih užasnih masovnih zločina bili američka vlada i režimi koji je zastupaju u Sajgonu i Džakarti, žrtve su retko priznate, a zločini retko kažnjeni (samo je osoblje nižeg nivoa kažnjeno u dobro poznatim slučajevima kao što je Mi Laj). Najozbiljniji zločini – američka agresija prema Vijetnamu, Kambodži, Laosu, američki genocid protiv Južnog Vijetnama i indonežanski genocid protiv Indonežana 1965–1966. i protiv Istočnih Timoraca od 1975. nadalje – svi su izvan sfere zapadne humanitarne brige i van domašaja „međunarodnog prava“ koje sprovodi Zapad.

Ovo veoma ispolitizovano tumačenje ima čak i sarkastičan ton jer mi danas, navodno, živimo u doba visoke osetljivosti na zloupotrebu ljudskih prava, kada je „odgovornost za zaštitu“ civilnog stanovništva od „genocida, ratnih zločina, zločina protiv čovečnosti i etničkog čišćenja“ jednoglasno proklamovana u Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija i kada je Međunarodni krivični sud ovlašćen da „okonča nekažnjavanje počinilaca krvoprolića koja duboko potresaju savest čovečanstva“, prema preambuli Rimskog statuta kojim je Sud formiran.