Zašto virus korona ubija više muškaraca nego žena?

Pandemija kovid 19 usmrtila je dosad u svetu oko 1,3 miliona ljudi. Bilo da se radi o Kini, Evropi, Sjedinjenim Državama, Indiji... gotovo svuda važi pravilo da je među žrtvama - više muškaraca nego žena. (Izuzetak su samo Južna Koreja i Švajcarska) Prema naučnicima, u ovome važnu ulogu igraju kako genetika, tako i društveni i kulturni  faktori.

Smrtni slučajevi od kovida 19 u procentima po državama (Izvor: Svetska zdravstvena organizacija, napomena: Podaci prikupljeni 13.7.2020.)

Različita tumačenja „muške smrtnosti“

Vašington post piše ovim povodom da je u SAD do polovine novembra umrlo od korona virusa oko 17 hiljada više muškaraca nego žena. Na svakih umrlih 10 žena dolazi 12 umrlih muškaraca. Tako je, uglavnom, u gotovo svim zemljama, s minimalnim odstupanjima od ove proporcije.

To je najpre bilo zapaženo još u Kini, gde je epidemija najpre izbila. Tamo su ovu razliku u smrtnosti od korona virusa tumačili, pre svega, time što je u ovoj zemlji među pušačima nekoliko puta više muškaraca nego žena, pa bi veća smrtnos bila posledica oslabelih pluća i disajnih puteva, kao i boljeg imuniteta među pripadnicima "jačeg pola".

Što se tiče Evrope i Sjedinjenih Država, gde su tzv gender razlike u populaciji pušača minimalne, pa se poreklo ove razmere u umiranju  moralo potražiti na drugoj strani, pre svega među biološkim faktorima. Poznato je da žene imaju jači imunitetni sistem i da su bolje opremljene genetski za suprostavljenje infekcijama. Tu se radi se o razlikama u takozvanim polnim hromozomima. U imunitetnoj reakciji tela učestvuje oko 60 gena, zasnovanih na hromozomu X. Žene imaju dva takva hromozoma, jedan po ocu, drugi po majci. A muškarci imaju samo jedan hromozom i to onaj nasleđen po majci.

Malo je poznata činjenica da su čak 95 posto ukupnog broja osoba koje dožive 110 godina - žene

„Ženska“ sposobnost prepoznavanja virusa

Dvostruko jača, ova hromozomska "oprema" žena ima kao posledicu veću otpornost prema infekcijama. To objašnjava i neke druge pojave ženske superiornosti u preživljavanju, na primer malo poznate činjenice da čak 95 posto ukupnog broja osoba koje dožive 110 godina - su žene.

Genetičarka Šeron (Sharon) Moalem objašnjava da "jedno od najvažnijih oružja imunitetnog sistema jeste sposobnost prepoznavanja virusa. Žene imaju čak dve različite grupacije imunitetnih ćelija koje imaju najvažniju ulogu u tome. Zahvaljući tome, imaju jasnu prednost u odnosu na muškarce u borbi protiv zaraznih bolesti. Na drugoj strani, češće podležu takozvanim autoimunitetnim bolestima kao što su, naprimer, psoriaza ili multipleks skleroza".

S godinama opada sposobnost imunitetnog sistema da brani telo od patogena. To se, međutim, događa brže kod muškaraca. A to zavisi i od T-limfocita tj belih krvnih zrnaca koja upravljaju imunitetnim reakcijama ljudskog organizma. Kod muškaraca, starih oko 40 godina, imunitetna funkcija je na nivou od 90 godina kod žena!

Širom sveta puši više muškaraca nego žena, što može povećati rizik od teškog slučaja COVID-19 (izvor, Chemical & Engineering news)

Ni ruke ne peru i „junače se“

Pored toga, treba imati u vidu da muškarci češće pate od kardiovaskularnih oboljenja. A ta oboljenja su među najčešćim komplikacijama prilikom zaraze virusom korona.

Osim ovoga, prema Vašington postu, treba uzeti u obzir i socijalne i kulturne faktore. Nesporno je da muškarci manje brinu zbog svih zdravstvenih problema, pa i pandemije korona virusa, od žena koje uzimaju ozbiljnije sve zdravstvene rizike. A i ova pandemija je pokazala da se one znatno više od muškaraca drže zaštitnih mera, kao što su nošenje maski i poštovanje rastojanja među ljudima. Dokazano je u nekim studijama da žene češće i detaljnije peru ruke od muškaraca i generalno više drže ličnu higijenu. 

Prema SiEnEnu (CNN) "iznenađuje veliki broj muškaraca koji uopšte ne peru ruke". A, činjenica je, takođe, da mnogi, među kojima izrazito prednjači "jači pol", ne peru ispravno ruke – bilo da to čine prekratko (optimum je oko 20 sekundi) ili ne koriste toplu vodu, ili sapun.

U ovome ima značaj i činjenica da muškarci osetno manje idu kod lekara od žena. Često dolaze kada je već (pre)kasno. To se dovodi u vezu s poznatom pojavom "junačenja" među muškaraca i odbijanja da se prizna slabost ili nemoć. Od muškaraca se u preovlađujućem tipu društava očekuje pre odvažnost, snaga i takozvana "muškost". Ispoljava se u tome što odbijaju da odu kod lekara - sve dok ih (žena ili deca) ne nateraju na to.