Povratak Islamske države u Mozambik
Američka televizija Si-En-En obnovu nasilja povezuje sa ukidanjem američke pomoći preko USAID-a i ukazuje da SAD u ovoj oblasti ulažu u eksloataciju gasa što je sada ugroženo
(ilustracija, Ruandske trupe na straži dok desetine muškaraca sede ispred, tokom sastanka vladinih zvaničnika i poslovnih lidera u Mokimboa da Praji, Mozambik, 24. septembra 2025. Godine, foto, Kancelarija za štampu Mokimboa da Praja, https://adf-magazine.com/2025/10/eight-years-on-cabo-delgado-insurgency-persists/)
Na sever Mozambika letos se vratila Islamska država, koju su odatle uspeli da izbace 2021. U septembru ove godine su njeni borci, posle napada, ovladali lukom Mokimboa da Praji (Mocimboade da Praia). Od tada, tamo su ubili i proterali desetine hiljada ljudi, uglavnm, hrišćana. Američka tv stanica Si En En smatra da su koristili situaciju po okončanju američke pomoći USAID, ističući da Sjedinjene Države pritom u toj oblasti investiraju u eksploataciju gasa.
Treba podsetiti da mozambički analitičari (objavljuje Institut za bezbenosne studije iz Južne Afrike, https://adf-magazine.com/2025/10/eight-years-on-cabo-delgado-insurgency-persists/) smatraju lokalne sukobe za uzrok povratka ratnika Islamske države u ovu regiju Mozambika.
“Posle prvog napada Islamske države pre osam godina, odgovor Mozambika oslanjao se na državne bezbednosne snage, dopunjene regionalnim i stranim trupama i dva partnerstva sa privatnim vojnim kompanijama. Ova strategija usmerena na vojsku do sada nije uspela da zaustavi talas stalnog nasilja. Propaganda Islamske države nastoji da prikaže terorističku grupu kao zaštitnika muslimanskih zajednica koje se osećaju ugnjetavanim od strane vlade Mozambika”, piše Borhes Nhamire, istraživački konsultant sa sedištem u Mozambiku.
Kada su pobunjenici ovladali mestom 7. septembra, stanovnici nisu znali o čemu se radi. Kada su ih pozvali u džamiju, tamo su razvili zastavu Islamske države, napisao je Si-En-En (CNN).
Grupa se obično označava kao Aš-Šabab ili Ansar suna. Američki nacionalni protivteroristički centar je označuje kao terorističku. U tzv “Mozambičkoj provinciji Islamskoj državi”, koju je Islamska država proglasila oko 2020, hoće da ustanovi šerijatsko pravo, da zabrani sekularno obrazovanje i uticaje iz inostranstva.
Teroristi su se prilikom napada usmeravali, pre svega, na hrišćane iz predgrađa, posebno bogatije. Jedan od ubijenih bio je 50-godišnji Alano Nkvemba koji čuvao lokalne električne uređaje. Zavezali su mu ruke otpozadi, uzeli štap i tukli ga. Potom su mu odsekli glavu i položili je na ostatak tela, opisao je njegov zet Rafeal Ndidninengo. Pokazao je mesto nastavka terora gde su ostavili glavu za zastrašivanje.
Ubijanja Islamske države kulminirala su u septembru, kada je njena filijala u Mozambiku učestovala sa 11 procenata u svim ubistvima Islamske države u svetu.
Hrišćansko predgrađe u Mokimboa da Praji skoro je prazno. Ljudi su pobegli ka mestu Mueda gde živi u šatorima oko 93 hiljada ljudi. Od prvog napada grupe 2017. Godine u Mozambiku, ISM je ubio 6.257 ljudi, prema izveštaju Projekta za lokaciju i podatke o događajima oružanih sukoba (ACLED) od 1. oktobra 2025. godine. Ujedinjene nacije procenjuju da je oko 1,3 miliona Mozambikanaca interno raseljeno od početka pobune 2017, a više od 461.000 je raseljeno od marta 2025. godine.
U 2021. godini, Ruanda je poslala oko 1.000 vojnika i policajaca da podrže mozambikske snage, a vojna misija koju je formirala Južnoafrička zajednica za razvoj rasporedila je skoro 2.000 vojnika. Tri godine kasnije, regionalni blok je povukao svoje snage, tvrdeći da je postigao cilj. Više od 5.000 ruandskih vojnika je ostalo, dok Tanzanija ima kontingent od oko 300 vojnika u okrugu Nangade u Kabo Delgadu radi zaštite granice.
Islamska država je povezivana s Bliskim Istokom, Sirijom i Irakom, gde je 2014. proglasila kalifat i počela napredovanje. Raširila se po Jemenu, Libiji i Avganistanu ali je u Siriji i Iraku potisnuta. Njeni ostaci nastavili su sa terorističkim napadima, ali se jezgro Islamske države postupno prebacilo u Afriku.
