Kraj uglja u Evropi
Poslednji rudnik u Poljskoj će biti zatvoren do kraja 2049. a neizvesnost u pogledu napuštanja uglja još vlada u Rumuniji i Bugarskoj, kao i svim zemljama bivše Jugoslavije
(ilustracija, Poljska i Češka su u diplomatskom sporu od kako su poljske vlasti odobrile u martu dalju eksploataciju svog rudnika lignita “Turov” koji je uzrok ekoloških problema u lokalnim zajednicama koje žive na tromeđi ove dve zemlje i Nemačke)
Sve više zemalja u razvijenom svetu napušta ugalj kao dosad najvažniji energent, uz naftu. Tako je proizvodnja električne energije iz uglja u zemljama Evropske unije smanjena lane za 24 posto što je najveći pad od 1990. Najveći udeo u tome, kako piše DPA, imaju Nemačka, Španija, Holandija, Velika Britanija i Italija, koje u smanjivanju ove prozvodnje učestvuju sa 80 posto. Smanjenje proizvodnje uglja nadomešteno je zemnim gasom, kao i iz obnovljivih izvora.
Niz evropskih zemalja saopštilo je svoje planove za zatvaranje elektrana i toplana na ugalj. Energija iz uglja se sada više ne proizvodi u tri baltičke zemlje (Estonija, Litvanija i Letonija) kao i u Švedskoj, Belgiji i Austriji. Osim njih, u "bezugljene zemlje" spadaju i Švajcarska, Island, Albanija i Norveška.
Do 2021. trebalo bi da prestane proizvodnja energije iz uglja, u Portugaliji, do 2022. u Francuskoj, do 2024. u V. Britaniji koja, međutim, već od ove godine ne koristi ugalj za proizvodnju električne energije, do 2025. u Irskoj i Italiji, do 2028. u Grčkoj, do 2029. u Finskoj i Holandiji, a do 2030. u Mađarskoj, Slovačkoj i Danskoj.
Dalji termin od njih utvrdila je "ugljena velesila" Nemačka čiji parlament je doneo dva zakona o postupnom napuštanju ugljene energetike. Prema prvom zakonu, utrvrđena je podrška od 40 milijardi evra za regione u kojima se još uvek prozvodi mrki ugalj ali čija prozvodnja će biti napuštena. Drugim zakonom utvrđen je harmonogram postupnog napuštanja ugljene energetike do 2038. U tom istom roku bi, inače, trebalo da bude napuštena proizvodnja energetskog uglja u Češkoj koja ima sličnu energetsku strukturu kao Nemačka.
Utvrđivanje termina dugo je odlagala Poljska koja se čak (jedina) nije pridružila zajedničkom cilju da će sve zemlje EU biti najkasnije do 2050. klimatski neutralne u energetici. Sindikati poljskih rudara su prošlog meseca postigli sporazum sa vladom da će ona dotirati sve rudnike uglja koji budu imali gubitke usled smanjivanja proizvodnje, tako da će poslednji rudnik biti zatvoren do kraja 2049.
Neizvesnost u pogledu napuštanja uglja još vlada u Rumuniji i Bugarskoj, kao i svim zemljama bivše Jugoslavije, među njima i u Hrvatskoj i Sloveniji koje su članice EU.
EU priprema osnivanje evropskog fonda, sa skraćenim imenom JTF, koji bi trebalo da ublaži ekonomske i društvene posledice prelaska zemalja Unije na takozvanu klimatski odgovornu ekonomiju u oblastima pretežno zavisnim od uglja. Prema dogovoru s julskog samita EU, taj fond bi trebalo da raspolaže sa 17,5 milijardi evra. Tu je sporno pitanje dotiranje prelaska u energetici sa uglja na plin jer ima dosta zemalja u kojima preovlađuje mišljenje da plin nije ekološki čist izvor energije.
