Zapad i turska ofanziva u Siriji: Turci u nemačkim tenkovima i američkim avionima

Francuski predsednik prvo je osudio odluku turskog predsednika da vojno interveniše na severoistoku Sirije. Zatim je izrazio neslaganje zato što je predsednik Tramp odlučio da odatle povuče američke trupe i tako „pusti niz vodu“ Kurde su Siriji, dojučerašnje saveznike Zapada u borbi protiv Islamske države.

Na kraju, Makron je i sâm odlučio da povuče malobrojne francuske specijalce iz oblasti u kojoj turske snage bombarduju kurdsku miliciju i civilno stanovništvo. 

Kao i Makron i ostali zapadni lideri ponašali su se kao da ih je turska vojna intervencija iznenadila. Svima je, naravno, jasno da turski predsednik nikada ne bi krenuo u ratnu avanturu, a da nije prethodno dobio eksplicitno ili implicitno zeleno svetlo velikih zapadnih sila i Rusije sa kojom poslednjih godina ima odlične odnose.

Pretnje i strahovi

Zbog čega je Zapad tako lako Kurde “pustio niz vodu” hvaleći ogroman doprinos kurdskih milicija u Siriji u borbi protiv Islamske države?

Turski predsednik odlučio je da “preventivno” uspostavi kontrolu nad teritorijom u susednoj državi Siriji koju kontroliše kurdska milicija. U Siriji je pre građanskog rata živelo dva i po miliona Kurda. Sa turske strane živi 10 miliona Kurda. Erdogan želi da predupredi eventualno ujedinjavanje Kurda iz Sirije i iz Turske u jednu nezavisnu državu. 

Turski predsednik zapretio je Evropskoj uniji da će  „pustiti“ tri i po miliona izbeglica ako nastave da kritikuju njegovu vojnu intervenciju.

Evropljanima ova pretnja nije ni bila potrebna. Ona služi Erdoganu pre svega, za potrebe na unutrašnje-političkom planu. 

Naravno da se lideri EU plaše novog talasa izbeglica. Plaše se i da se zarobljeni islamistički dobrovoljci iz EU ne vrate kućama.

Značajan kupac

Kako ovih dana piše pariski Le Point Turci su u Siriju ušli sa tenkovima nemačke proizvodnje i bombardujući iz aviona proizvedenih u SAD. Ključni razlog zapadnog razumevanja za Tursku je više klijentelističke nego političke prirode. Turska armija je veliki klijent - tačnije veliki kupac nemačkog, američkog i francuskog oružja. To je jedan od ključnih razloga mlakih osuda i onoga što mnogi ovde u Francuskoj nazivaju “izdajom” Kurda.

Oko dve hiljade teških tenkova turske vojske „leopard 1“ i „leopard 2“ proizvedeno je u Nemačkoj. Deo tenkova i oklopnih transportera su dobrim delom američki. Oklopni transporteri turske proizvodnje opremljeni su francuskim naoružanjem. Protiv-tenkovsko oružje Turska je kupila od Francuske, SAD, Švedske i Rusije.

Turska armija opremljena je automatskim puškama između ostalog nemačke, američke, belgijske, britanske, ruske, finske i austrijske proizvodnje – prenosi Le Point. Uz to, Turska ima i na hiljade protiv-avionskih raketa „stingers“, američke proizvodnje.  

Samo biznis

Tursko ratno vazduhoplovstvo ima flotu od oko 200 američkih lovaca, kao i lovce - bombardere iz vremena vijetnamskog rata koji su modernizovani. Među transporterima, pored američkih, u turskoj vojnoj avijaciji, su i avioni proizvedeni u Er basu u Nemačkoj i Francuskoj.

Ratna mornarica raspolaže fregatama nemačke i američke proizvodnje, nemačkim podmornicama i manjim bojnim brodovima – korvetama francuske proizvodnje.

Francuski nedeljnik Le Point prenosi da je Turska deo ovog naoružanja kupila u vreme hladnog rata kada je imala ulogu ključnog saveznika i članice NATO saveza i na svojoj teritoriji - američke nukelarne rakete.

Deo ugovora o kupovini potpisan je oko 2000. godine kada je izgledalo da će Turska postati članica EU. Isporuke zapadnih zemalja nikada nisu prestale - ni kada je postalo jasno da je predsednik Erdogan zaveo lični režim.

Sve do 2019. godine SAD su još bile spremne da prodaju Turskoj svoj “nevidljivi” avion F-35. Prve isporuke obustvaljene su kada je Ankara odlučila da kupi sisteme protivazdušne odbrane ruske proizvodnje S400.

Francuska je nastavila da prodaje svoje naoružanje i opremu sve do 12. oktobra. Slično su uradile i Nemačka i velika Britanija i SAD… Objavile su da više neće da prodaju oružje Turcima jer se ne slažu sa njihovom intervencijom u Siriji.  

Kakav cinizam. Kao da ne znamo da obustava prodaje oružja ne znači obustavu isporuke oružja. To znači da će se svi brojni ugovori o kupoprodaji koji prethode datumu obustave - ispoštovati.

Setimo se, Jana Hubaskova, ambasadorka EU u Bagdadu, potvrdila je 2014. godine da su zemlje EU kupovale naftu od Islamske države. Francusko-švajcarski  Lafarž prodavao je cement Islamskoj državi. Francuski Eutsalt, britanski Avanti i luksemburški SES, specijaliozvani za internet komunukaciju preko satelita, prodavali su preko Turske satelitsku opremu za Islamsku državu. Naravno da su mogli da geolokalizuju svojih oko dve i po hiljade klijenata. Da su to uradili zarada bi bila manja, a klijenti otišli kod konkurencije. Što je rat trajao duže, zarada je bivala veća.

Kada je reč o politici Zapada u Siriji od 2012. godine može se sada, sa distance reći da nje uopšte i nema. Postoji samo biznis.

Možda je to jedan od razloga zbog kojih zapadne sile gube inicijativu u regionu, dok Rusija preuzima.