FORUM BALKANSKIH DRŽAVA
Zapadni Balkan trpi tranzicione probleme ali i traume regionalnih sukoba pre svega na prostorima bivše Jugoslavije. Globalna ekonomska kriza na zapadnom Balkanu prvo će se odraziti kroz smanjene investicija. Prevazilaženje potresa zahtevaće medjusobno regionalno povezivanje
Svetska ekonomska kriza prenela se na Evropu i EU a posledice će osetiti i države zapadnog Balkana.
Zapadni Balkan je proteklih 20 godina prošao burne godine etnčkih konfikata, ratova , sankcija, tranzicije i prikljućenja programima EU i evroatlantskih integracija. Zapadni balkan je "most" izmedju EU i Crnomorsko-Kaspijskog regionna i tzv "Kaspijskog Balkana" i puta za Bliski i Srednji istok. Medjuarodna ekonomska kriza otvoriće niz problema nacionalne ekonomije ali i komunikacije sa EU i procesima ulaganja i investiranja EU u region zapadnog Balkana. Većina država ovog regiona su u zoni evro-atlantskih integracija. Rumunija i Bugarska sa članice EU i NATO i predstavljaju koridore nafte i gase koji dolaze iz Ruske Federacije. Grčka kao članica EU i NATO predstavlja "južnu kapiju" zapadnog Balkana, kao što je Madjarska severna kapija zapadnog Balkana.
Zapadni Balkan trpi tranzicione probleme ali i traume regionalnih sukoba pre svega na prostorima bivše Jugoslavije, iz koje su stvorene države koje su na putu ka EU i NATO. Hrvatska i BIH po svojoj dinamici teže jačim uticajma EU preko Nemačke, Austrije i Madjarske i po svom istorijsko geopoliitčkom konceptu gravitiraju programu nekadašnje Austrougarske i "Mitel Europe". Države poput Srbije, Crne Gore i Makedonije i novonastala tvorevina Kosovo i Metohija, predstavljaju zonu visokog rizika a u toj zoni je i BIH zasnovana na Dejtonskoj mirovnoj konferenciji.
Veći deo zapadnog Balkana ima vidne unutrašnje ekonomske i političke turbulerncije kao i medjudržavne "hipoteke" koje mogu da se prevazilaze samo "otvorenom ekonomijom" i većom podrškom EU i NATO. Razvoj zapadnog Balkana može biti ubrzan pristupanjem država i čitave regije EU ili programima EU kao i NATO.
NATO može obezbediti regionalni mir i sprečiti ponavljanje sukoba iz poslednje decenije 20 veka. NATO svoju politiku na zapadnom Balkanu može tretitati kao "preventivnu strategiju" odvraćanja od mogućih sukoba. EU svoju misiju na zapadnom Balkanu može imati kao "regionlnu ravnotežu" nacionalnih ekonomija i interesa koje svoju budućnost mogu da vide kroz regionalnu koegzistenciju i razmenu. Bugarska i Rumunija sebe vide kao lidere integracija na zapadnom Balkanu i nalaze se izmedju interesa EU i Ruske Federacije. Albanija svoj put vidi u EU a pre svega u NATO. Treba računati da će Albanija biti "mostobran" u medjunarodnom i ekonomskom otvaranju Kosova i Metohije koje se nalazi u zoni interesa i EU i NATO a konfrontiranO prema Srbiji.
Srbija po rezoluciji 1244SBUN polaže odredjena medjunarodna prava na Kosovu i Metohiji. Realno, i dalje postoje ozbiljne razlike izmedju Srbije i "države u izgradjni" Kosova i Metohije kao i po pitanju "otopljavanja" odnosa Srbije i Albanije. Albanija pokušava da ojača svoje odnose sa Kosovom i Crnom Gorom u "mini" regionalnom savezu.
Globalna ekonomska kriza na zapadnom Balkanu prvo će se odraziti kroz smanjene investicija iz država EU. Lakše prevazilaženje potresa zahtevaće otvaranje nacionalnih ekonomija i diplomatija i medjusobno regionalno povezivanje kako bi se posledice ublažile i stvorio ambijent za "ravntežu" interesa.
Energetika je strateška grana za čitavu regiju i to kroz dva buduća gasovoda - Južni tok i Nabuko koji ne treba da predstavlja novu dimenziju diplomatskog i ekonomoskog sukoba Rusije i SAD gde bi Evropa i EU bila "žrtva" takve politike. Stabilnost energetike, poljoprivrede i izvora pitke vode kao i ekološke zaštite Balkana biće globalni izazovi za region.
Nužno je da se Balkan organizuje kao ekonomska celina uz punu regionalnu stabilnost i uz zajedničko rešavanje globalnih izazova koje će tokom 2009. godine doneti "talas" ekonomske krize. Zapadnom Balkanu potreban je novi pristup integraciajma i izazovima kako bi ceo region Balkana ravnomerno podneo teret krize. Ukoliko se globalna kriza ne bude na zapadnom Balkanu rešavala regionalno uz dogovore svih država, svaka država Balkana pojedinačno proćiće veoma težak put, uz velike rizike po stabilnost država i regionalni mir i mogućnost širenja krize po "domino efektu".
Globalna kriza je šansa da se ustanovi regionalni forum država i vlada koje će niz problema zajedničkog funkcionisanja rešavati jedinstvenim programom uz postojanje nacionalnih strategija zaštite sopstvernih interesa. Regionalna ulaganja biće nužnost na zapadnom Balkanu uz potrebu medjusobne solidarnosti. EU neće imati mnogo snage, kapitala i ciljeva prema zapadnom Balkanu i čitava regija će morati zajedničkom akcijom da traži rešenja i podršku EU. Period koji je pred zapadnim Balkanom je veliko iskušenje za poliitku regionalne ravnoteže interesa, koegzistenciju i medjusobnu solidarnost.
