Kineski filmovi u Francuskoj

Jedan od pokušaja promovisanja kineskog savremenog autorskog filma u Evropi je i nedavno završen, prvi međunarodni festival kineskog filma Crveni kristal u Strazburu. Prikazano je šesnaest od dvadeset predviđenih filmova, različitih žanrova, među kojima je nekoliko nagrađenih.

Plakat festivala kineskog filma

U Francuskoj se na prste mogu izbrojati knjige i ozbiljnije studije o kineskoj kinematografiji, uprkos značajnoj produkciji kineskog filma - oko 450 godišnje. Malobrojni su ili teško dostupni izvori kao nekoliko frankofonskih sajtova i tematskih časopisa. Zašto je to tako? Da li su u pitanju ljudska prava i slobode (svojevremeno, razlog zbog kojega je  Nemačka svojim vozovima preduhitrila francuski Alstom na kineskom tržištu), procena nedovoljnih ekonomskih interesa, dijalektika žute opasnosti (termin, nastao krajem XIX veka) ili političke i kulturne predrasude?

Plakat za film Zlatni kos

Bivši francuski maoisti ne vole savremenu Kinu

Prema nekim mišljenjima razlog bi mogao da bude ideološki jer mnogi pripadnici nekada maoistički orijentisane generacije u Francuskoj, danas preobraćeni u pristalice neoliberalizma, zauzimaju važna mesta u vodećim medijima i političkim strukturama.

Na policama francuskih knjižara poput Fnac-a, knjige na temu savremene Kine, uglavnom objašnjavaju invaziju kao posledicu naglog ekonomskog i društvenog preobražaja.

Za časopis Chine Hebdo, Nikola Sedu, predsednik francuske filmske produkcijske kuće Gaumont, rekao je da je film za njega, pre svega, stvar slobode izražavanja.

Zapadni producenti, osvrnuće se na kinesko tržište, a posebno Francuska, po prestanku cenzure, što neće biti pre 2015, 2016. godine, možda i kasnije... To će nesumnjivo biti ogromno tržište u budućnosti, rekao je Sedu.

Orelien Dirle, koordinator programa filmskog festivala u Parizu pominje problem kvota za razmenu filmova.

U Kini, godišnje izađe dva do tri francuska filma. U nekim slučajevima, koprodukcija može da prikrije taj problem, ali kada je u pitanju cenzura, teško da mi tu nešto možemo da uradimo, izjavio je Dirle.

Crveni kristal (Hóng Shuĭjīng 红水晶), organizovan je pod pokroviteljstvom međunarodnog udruženja Sinoccygen u saradnji i uz podršku grada Strazbura i brojnih kineskih i francuskih partnera u nameri da predstavi, sada kao i u buduće, filmove iz Kine i drugih sinofonskih zemalja, na standardnom mandarinskom i drugim kineskim jezicima i dijalektima.

Predsednik Međunarodnog komiteta za kineski film, Yu Xianguang, zahvalio se svim učesnicima u realizaciji festivala kao i francuskim i kineskim umetnicima:

Iza svega stoji veliki rad i entuzijazam i nadam se da će ovaj festival postati jedan od značajnijih koji predstavlja filmove zemalja kineskog govornog područja.

Crveni kristal za film Rećiću ti jednog dana

Plakat filma Rećiću ti jednog dana

Gran pri Crveni kristal dobio je film Rećiću ti jednog dana - Yihou de yihou 以后的以后, reditelja Chao Lin-a.

Dvoje mladih, igrom slučaja, godinama se neprestano sastaju i rastaju. Osim ljubavne priče, glavni junaci Kang Xiaoxi, koja je nagrađena Crvenim kristalom za glavnu žensku ulogu i Xu Tao, osvojili su članove žirija prijatnim i nenametljivim humorom.

Film Huang Hong-a, Fallen City - Qīng chéng 倾城, nagrađen je za režiju. Zemljotres uništava grad u kome pratimo nekoliko likova koji se snalaze svako na svoj način. Huang Jue, u glavnoj ulozi, poznat je široj kineskoj publici.

Više nagrada osvojio je film Neki drugi život - Xì wài rén shēng 戏外人生 reditelja Pan Xinxin-a. U isto vreme i scenarista ovog filma, Pan Xinxin nagrađen je za najbolji scenario, popularni kineski glumac Chu Zhibo za glavnu mušku ulogu, Niu A'Hai za najbolju muziku, glumica Wang Chun za mladi talenat i Ji Yunjun za produkciju. Film je rađen po istinitoj priči u saradnji sa veoma cenjenom japanskom ekipom, a posebno glumicom Nakano Ryōko koja se već godinama svesrdno zalaže za kulturnu saradnju i očuvanje prijateljskih odnosa između Kine i Japana.

Nagrada za kreativnost, pripala je triler komediji Thrilling Eve - Yè mù jīng hún 夜幕惊魂, reditelja Ding Xiaoyang-a.

Specijalnu nagradu žirija, dobio je film Zlatni kos – Jīn huà méi 金画眉, reditelja Wang Huanwu-a.

Izdvaja se, iako bez priznanja na ovom festivalu, romantična komedija The pretending lovers – Jiă zhuāng qíng lü 假装情侣, reditelja Liu Fendou-a, sa Huang Bo-om, inače dobitnikom nagrade za mladi talenat u usponu, na Festivalu azijskog filma, 2010. godine u Njujorku. Ovo je drugi rimejk (iza istoimenog američkog - 2008) koreanskog filma My Sassy Girl (2001).

Savremeni kineski film razlikuje nekoliko najznačajnijih produkcijskih oblasti: kontinentalnu Kinu, Hong Kong i Tajvan.

U kontinentalnoj Kini, peta generacija reditelja 80-ih godina čiji su najpoznatiji predstavnici Zhang Yimou i Chen Kaige, prikazuje svet istorijske, ruralne drame, uzvišenih ideala, jasnih ideja, posebno naglašene lepote scena i kostima.

 Chu Zhibo, popularni kineski glumac, nagrađen na festivalu u Strazburu

Savremeni kineski realistički film

Takozvana šesta generacija stvaralaca 90-ih godina nalazi se licem u lice sa današnjicom, uznemirena brzim socijanim i ekonomskim preobražajima i vrtoglavom urbanizacijom. Društvene razlike se izoštravaju, jača korupcija, tradicionalne moralne, zamenjuju se novim in vrednostima. Pojavio se novi savremeni realistički film. Na jednoj strani je struja koja prikazuje tamnu stranu meseca sklanjajući se od cenzure, a na drugoj, filmovi koji su našli kompromis u aktuelnim političkim i komercijalnim okvirima. Prvi posmatraju život usmeravajući kameru na stvarno, nedoterano i sirovo u čemu neki vide voajerizam. Drugi odišu optimizmom, usmereni na urbano, lično, komično, romantično i moderno, u stvari, na drugu realnost koja ne stavlja prst u oko razvijajući sposobnost prilagođavanja i opstanaka.

Prizor iz filma Rećiću ti jednog dana

Peta kao i šesta generacija sineasta, najčešće se bave individualnim sudbinama u vihoru vremena. Međutim, jedna posmatra svet pripovedajući prošlost dok druga priča, gledajući sadašnjost sa veoma naglašenim realizmom. Promene 90-ih istovremeno zabrinjavaju i daju nadu.

U Francuskoj se u kineskom filmu često traži politička dimenzija i kad treba i kad ne treba. Tako se neizbežno stvara podela na filmove za i protiv režima. Zhang Yimou je svojevremeno reagovao na ovako ograničen pristup francuske kritike u odnosu na nekoliko svojih filmova, koji, kako je objasnio, jednostavno govore o univerzalnim ljudskim vrednostima i nema potrebe po svaku cenu tražiti politički angažman.

Kinezi, po prirodi istrajni, sa jasnim ciljevima, pomalo sizifovski, filmom pokušavaju da probiju političko intelektualni francuski zid. Naravno, svuda ima zidova za probijanje, negde i za rušenje.  Kakogod bilo, i u Francuskoj je važno jasnije razlikovati političke od intelektualnih merila, u cilju već pomenute, slobode izražavanja.

Festival Crveni kristal, očekuje se i naredne godine.