POZADINA ANTIKURANSKOG FILMA "FITNA"

Holanđani iznose analizu filma kontroverznog političara Herta Vildersa - šta je rečeno, a šta se mudro prećutalo. Veličanstvena istorija škotskih gajdi možda i nije toliko veličanstvena - Britanci pišu o tome kako je čuveni instrument dobio svoj današnji oblik. Brazilci u borbi protiv ilegalne seče drva, a Kinezi organizuju antifrancuske demonstracije širom zemlje.

"Fitna", korak po korak

Protekle nedelje je holandski političar Hert Vilders saopštio da će u maju otvoreno debatovati sa muslimanima povodom objavljivanja njegovog antikuranskog filma "Fitna". Šta zapravo taj film otkriva, pitanje je koje postavljaju holandske novine Folkskrant. Činjenica je da je u filmu slabo objašnjen sadržaj prikazanih slika i snimaka, a ovom prilikom list daje u pozamašnom članku analizu cele "Fitne", korak po korak, čime je otkriveno da je pozadina filma mnogo raznovrsnija nego što je to Vilders proteklih nedelja tvrdio. Mi izdvajamo samo neke delove.

Cifre

U delu o porastu broja muslimana u Holandiji tokom poslednjih decenija Vilders se koristio ciframa iz Centralnog zavoda za statistiku Kraljevine Holandije. Nejasno ostaje to kako je političar došao do cifre od 54 miliona evropskih muslimana, jer statistike govore o 16 miliona muslimana koji trenutno borave u 27 zemalja EU, prenosi Folkskrant.

Od 32 novinska naslova, koliko ih je Vilders u filmu iskoristio, netačnih, neosnovanih ili sugestivnih ima najmanje 10. Tako su oni na koje se referira naslovom "Trojica osumljičenih za planiranje atentata" ubrzo nakon objavljivanja ovog članka puštena na slobodu usled nedostatka dokaza. Ta činjenica, međutim, nije naglašena u filmu.

U "Fitni" su prikazani govori 10 stranih imama, muslimanskih duhovnih vođa, puni, u najmanju ruku, mržnje. Nije navedeno, međutim, da je među njima trojica uhapšenih, jedan mrtav, a jedan se vodi kao nestao. Juče je, navodi list, britanski musliman Abu Izaden, koji se takođe pojavljuje u filmu, osuđen na četiri i po godine zatvora zbog, između ostalog, podsticanja na teror u inostranstvu.

Karikatura Muhameda

U jednom od radova danskog karikaturiste Kurta Vestergarda prorok Muhamed je prikazan sa bombom na glavi umesto turbana. U prvoj verziji "Fitne" korišćena je upravo ova karikatura, koja je prvi put objavljena septembra 2005. godine u danskim novinama Jiland posten i koja je tokom 2006. i 2008. bila glavni uzrok žestokih protesta muslimana širom planete. Vestergard, kome je zbog kontroverzne karikature više puta prećeno smrću, sada preti Vildersu povlačenjem pravnih normi zbog korišćenja karikature u filmu bez njegove dozvole. Vilders je potom doradio film. U drugoj veziji prikazana je karikatura militantnog muslimana, koji u svojim rukama nosi zemljinu loptu nacrtanu u obliku bombe.

Napadi od 11. septembra 2001. godine

"Fitna" prikazuje momenat kada drugi avion udara u zgradu Svetskog Trgovinskog Centra, nakon čega se jasno vidi čovek koji ispada kroz prozor nekog od viših spratova. Čuje se i snimak razgovora vođenog između radnika na centrali i žene u zgradi.

Centrala: "Ostanite na liniji."

Žena: "Umreću. Da, umreću."

Centrala: "Pomolite se, gospođo."

Žena: "Umreću."

Centrala: "Samo razmišljajte pozitivno. Izbavićemo vas odatle."

Žena: "Umreću."

Centrala: "Samo smireno, smireno."

Žena: "O bože."

Centrala: "Dobro vam ide."

Žena: "Toliko je vruće. Gorim."

Pozadina celog događaja jeste teroristički napad od 11. septembra 2001. godine na tornjeve Svetskog Trgovinskog Centra u Njujorku. Zgrada Pentagona u Vašingtonu pogođena je trećim putničkim avionom. Četvrti avion srušio se negde u Pensilvaniji. Osama bin Laden i njegova islamska teroristička organizacija Al Kaida okrivljeni su ze organizovanje napada, prilikom kojih je poginulo više od 3.000 ljudi. Scena prikazana u "Fitni" čini deo dokumentarca "„9/11 Čovek koji je pao sa neba", a u vezi sa ljudima koji su nakon udara aviona panično iskakali kroz prozore sa visina s kojih su teško mogli da prežive pad.

Albanija

U podnaslovu "Albanija" Folkskrant iznosi opis sledeće scene: čovek skida krst sa krova pravoslavne crkve na Kosovu. "Muslimanska desakralizacija crkve" napisano je kao objašnjenje. Snimak je, zapravo, 15. avgusta 2005. godine emitovao Cybercast News Service (CNS). Pretpostavlja se da je u periodu između 1999. i 2005. godine na Kosovu uništeno 150 crkvi. Skidanje krsta, prikazano u "Fitni", odigralo se, kako CNS navodi, pred očima pripadnika KFOR, mirovnih snaga pod vođstvom NATO pakta.

Veličanstvena istorija škotskog intrumenta izmišljena

Generacijama je oštri i nepogrešivi zvuk gajdi uterivao strah u kosti škotskih neprijatelja, sokolio svoje trupe i pomogao definisanju škotskog nacionalnog identiteta. Svake godine na hiljade turista obiđe Edinburški zamak i aplaudira ogromnom duvačkom orkestru, navodi se u današnjem Gardijanu.

U suprotnosti sa rasprostranjenim mitom, međutim, stručnjaci danas tvrde da veličanstvene gajde nikada nisu vodile škotske klanove u borbe protiv Engleza, niti su ih gajdaši u kariranim suknjama vukli po zamkovima škotskog Hajlenda svirajući leleke palim ratnicima.

Sudeći prema novim studijama i sveže napisanoj istoriji, gajde škotskog Hajlenda izmišljene su pre samo 200 godina, prvenstveno radi zabavljanja gradske publike. Šta više, iza ove kreacije stoji pre svega novac bogatih škotskih emigranata koji su tada bili nastanjeni u Londonu, prenosi Gardijan.

U novoj knjizi koja treba da bude objavljena od strane Nacionalnog muzeja Škotske, Hju Čip, vodeći galski istoričar i ekspert za gajde, tvrdi da su koreni instrumenta pomućeni mešavinom višedecenijske mitologije i promišljenog izuma sa osnovanim činjenicama u pozadini cele priče.

Kao i većina škotskih tkanina i modernih kiltova, čuvene hajlendske gajde i dobar deo tradicije koja im se pripisuje i koja je poznata širom planete, proizvedene su ranih godina XIX veka od strane škotske srednje klase, kao rezultat njihove romantičarske zamisli da ponovo otkriju svoju prošlost.

"Pisana i usvojena istorija čuvenih gajdi oslikava dobrim delom trijumf sentimenta nad činjenicama", navodi Hju Čip u knjizi. Do kasnih godina XVIII veka postojale su uprošćeniji oblici gajdi na kojima se sviralo širom škotskog Hajlenda. Gajde su, navodi Gardijan, u Škotsku stigle relativno kasno, a vekovima pre tog istorijskog momenta svirane su širom islamskog sveta, na Mediteranu i u istočnoj Evropi.

Sve do bitke kod Kalodena 1745. godine vođe klanova su bili veliki zaštitnici ovog duvačkog instrumenta, bavili su se kultivisanjem novog muzičkog pravca i sponzorisali muzičare koji su osnivali duvačke dinastije i sopstvene koledže. Bogata muzička kultura opustošena je, međutim, zajedno sa porazom jakobinaca. Godine 1778. obrazovani i bogati Škoti, bivše patriote, koji su živeli u Londonu osnovali su visokouticajno Hajlendsko društvo Londona sa glavnim ciljem "očuvanja borbenog duha, jezika, načina odevanja, muzike i antikviteta drevnih Kaledonaca". Udruženje je organizovalo muzička takmičenja i najtalentovanije darivalo instrumentima dva dobrostojeća proizvođača iz Edinburga - Hju Robertsona i Donald Mekdonalda. Čip ih smatra zaslužnim za kreiranje čuvenih hajlendskih gajdi kakve ih svet danas poznaje, ranih godina XIX veka, prenosi Gardijan.

Brazil: puškama protiv ilegalne seče drva

Konvoj od šest crnih vozila koji je upao na opustošeno zemljište najavio je promene u ovoj južnoameričkoj državi, prenosi Njujork tajms. Više desetina pripadnika brazilskih sigurnosnih i policijskih snaga, naoružani vatrenim oružjem, nastupilo je kao pratnja konvoju. Oružje koje je ovom prilikom korišćeno ostaje, međutim, žuta traka brazilske Nacionalne agencije za očuvanje životne sredine.

"Trideset osam! Sedamdeset!" brojali su agenti panjeve u gustom blatu. Jedan od njih, Mario Rubo, pribeležeio je debljinu svakog panja radi poređenja sa podacima koji su prijavljeni državnom rukovodstvu. Pogrešno dati opisi šumske površine namenjene za seču mogli bi da rezultiraju krivičnim optužnicama, prenosi Njujork tajms.

Operacija pod imenom "Vatrena arkada" čini deo kampanje brazilske vlade usmerene protiv ilegalne seče amazonske šume. Namera jeste slanje poruke da je vlada više nego odlučna u zaštiti najveće preostale svetske površine kišnih šuma. Vojni pristup celoj kampanji otvara, ipak, vrata mnogim kontraverzama, a postignuti rezultati nisu ni deo onoga što je obećano, navodi se u listu.

Operacija je započeta u februaru ove godine nakon što su novi satelitski podaci ukazali na povećanu stopu deforestacije tokom druge polovine 2007. godine, nakon tri uzastopne godine neprekidno smanjivane stope. Novi podaci bacili su senku na vladu predsednika Luiz Injasia Lula da Silve, koji uporno pokušava da se izbori veću ulogu u raspravama oko globalnih klimatskih promena, u svetlu naučno dokazane činjenice da nekih 20% emisije štetnih gasova nastale usled efekta staklene bašte jesu posledica "čišćenja" tropskih šuma, uključujući tu spaljivanje, truljenje i razlaganje zemljišta.

Brazilska vlada se odlučila na ulog od 118 miliona dolara u cilju borbe protiv ilegalne seče drva, prenosi Njujork tajms. Mobilisano je nekih 600 pripadnika sigurnosnih i policijskih snaga u tri brazilske države - Matu Grosu, Parau i Rondoniji - kao i 175 automobila i kamiona i četiri aviona. Tokom prvih dana operacije policija je otkrila skrivene zalihe drva, uglavnom zakopane ispod zemljine površine i samim tim nevidljive iz vazduha. Privedeno je 19 osoba, a ogroman broj balvana sproveden je do lokalnih vlasti, rekao je Kesia Masedu, analitičar savezne agencije za zaštitu životne sredine. Izazovi su, međutim, mnogo veći nego što to na prvi pogled izgleda. Amazon je ogroman i obuhvata nekih 1,3 miliona kvadratnih milja čiste šume, navodi se u današnjem broju Njujork tajmsa, tako da pretresanje cele šumske površine i gonjenje prestupnika neće biti ni najmanje lak posao.

Antifrancuske demonstracije u Kini

Protestanti okupljeni ispred francuske ambasade i francuske srednje škole u Pekingu želeli su da iskažu svoje nezadovoljstvo stavom Pariza u vezi sa situacijom na Tibetu i organizovanjem predstojećih Olimpijskih igara, prenosi Figaro. Uprkos pokušaja Komunističke partije da stiša uzavrele strasti, nekolicina antifrancuskih demonstranata oglasila se širom Kine, a najbučnije je bilo u Vuhanu, industrijskom gradu u kome živi 8 miliona ljudi, smeštenom u samom centru zemlje. Kako navode pripadnici policijskih snaga i svedoci, a Figaro prenosi, stotine, možda i hiljade, ljudi protestvovalo je ispred objekata francuskog lanca hipermarketa Kerfor, mašući kineskim zastavama. Fotografije koje su postavljene na Internet potvrđuju da je veća gomila učestvovala u demonstracijama na ulicama Vuhana. Rekviziti demonstranata bili su i francuske zastave sa kukastim krstom preko njih i transparentima na kojima je Jovanka Orleanka nazivana "prostitutkom". Vlasti Vuhana nisu bile raspoložene za bilo kakav komentar, prenosi Figaro.

Protesti ispred hipermarketa Kerfor održani su i u drugim kineskim gradovima. "U Pekingu su demonstracije održane ispred devet objekata francuskog lanca hipermarketa", rekao je zvaničnik koji je želeo da ostane anoniman. I u Kinkadu su demonstracije poprimile veći obim, a kako lanac kablovske televizije Hong Konga navodi, ispred prostorija Krosroudsa u Hefeiju paradiralo je više stotina ljudi. Radnja je bila zatvorena, kako je radnica, koja je odbila da pruži dalja objašnjenja, navela.